ـ مِن اَخلاقِ الاَنبياء التَّنّظُّف
نظافت موجب پاكى جسم است |
|
نظافت مايـه آرام جـان است |
امـام هشتمين فرمود بـا خلق |
|
نظـافت شيـوه پيغمبران است |
2 ـ صاحِبُ النّعمَةِ يَجِبُ ان يُوَسِّعَ عَلى عِيالِهِ
توانگر را بوَد واجب كه بخشد |
|
زن و فـرزند را از مال دنيـا |
دهـد وسـعت به امر زندگانى |
|
بـه شـكر نعـمت حى ّ تـوانا |
3 ـ مَن لَم يَشكُرِ المُنعِمَ مِن المَخلوقين لَم يَشكُر اللهَ عزّوجلّ
شـنيده ام كه علـى بن موسـى كاظم |
|
خديو طوس، بفـرمـود نكته اى زيبـا |
كسى كه نيكويى خلق را نداشت سپاس |
|
نكـرده است سپـاس خداى بـى همتـا |
4 ـ الايمانُ اداءُ الفرائضِ و اجتِنابُ المَحارِم
فرمود رضــ ا امام هشتم: |
|
انجام فرائــ ض است ايمان |
دورى ز محرّمات و زشتى |
|
پرهيز ز ناصواب و عصيان |
5 ـ لَم يَخُنكَ الاَمين، وَ لكِن ائتَمَنتَ الخائِنَ
كسى كه بيـم ندارد ز كردگار عليم |
|
وِرا به خدمت خلق خدا مكن تعيين |
امين نكرده خيانت، تو از ره غفلت |
|
امين شمـرده خيـانت شعار بدآيين |
6 ـ الصَّمتُ بابٌ مِن ابوابِ الحِكمة
زبـان تو گـر تحـت فرمان نباشد |
|
خموشـى گزيـن، تا نيفتى به ذلـّت |
على بن موسـى الرضا راست پندى : |
|
سكوت است بابـى ز ابواب حكمت |
7 ـ الاَخُ الاَكبرُ بِمنزِلةِ الاَب
برادر چو دانا و شد و آزموده |
|
وِرا با پـدر مـى شمارش برابر |
بگفتـا امـام بحق، نور مطلق |
|
به جاى پـدر هست، مهتر برادر |
8 ـ صديقُ كُلِّ امْرِئٍ عَقلُهُ و عَدُوُّه جَهلُهُ
بــ ه نزديـك نـادان بـوَد تـار گيتى |
|
ز دانـش بكـن گـيتـى تـار روشـن |
بفرمود فرزنـد موســ ى بـن جعفـر: |
|
تو را عقل يار است و جهل است دشمن |
9 ـ التَّوَدُّدُ الى النّاسِ نِصْفُ العَقلِ
هميشـه در پـى تيـمـار بينـوايان باش |
|
كمك به خلق، ز كردار خـالق احـد است |
امام راست در اين رهگذر، كلامى نغـز: |
|
كه در معاشرت خلق، نيمى از خرد است |
10 ـ التَوَكُلُ اَن لاتَخافَ اَحداً اِلاّ اللهَ
بزن بـر لطـف حق دست توكل |
|
كـه لطف ايـزدى باشد تو را بس |
توكـل آن بـوَد كـاندر دو عالم |
|
به غير حق نـترسى از دگر كس |
11 ـ اَفْضَلُ ما توصَلُ به الرَّحِمِ كفُّ الاَذى عَنْها
فرمـود رضـا ولـى ّ مـطـلق |
|
گنجينـه علم و فضل و احسـان |
بهتر صلـه رحـم به گيتى است |
|
خـوددارى از گـزنـد ايشـان |
12 ـ اَحسَنُ النّاسِ مَعاشاً مَن حَسُنَ معاشُ غيرِهِ فى معاشِه
بهتـرين رهـرو به راه زندگـى است |
|
آن كه همچـون شمع روشنگـر بـوَد |
مردمـان در پرتـوش راحـت زينـد |
|
زندگـى در خـدمتش بـهتـر بــ وَد |
13 ـ العَقلُ حِباءٌ مِنَ اللهِ و الادَبُ كُلْفَة
رضـا سبـط پاك رسـول امين |
|
كه نتـوان سـر از خدمتش تافتن |
بگفتا: خرد بخشش ايـزدى است |
|
ادب را به كوشش تـوان يافـتن |
14 ـ لَيسَ لِبَخيلٍ راحةٌ و لا لِحَسودٍ لَذّةٌ
بخل رنج است و حسادت محنت است |
|
از ولـى ّ آمـوز درس عبـرتـــى |
راحتـى در بخــ ل نتـوان يـافـتن |
|
در حسـد هـرگـز نيـابـى لذّتــ ى |
15 ـ مَا الْتَقَتْ فِئَتانِ قَطُّ اِلاّ نُصِرَ اَعظَمُهُما عَفواً
عفــ و آييـن بزرگـــان باشـــد |
|
بـخشش آييـنـه دورانـديـش اسـت |
دو گـروهـى كه به جنگنـد و ستيـز |
|
نصرت آن راست كه عفوش بيش است |
16 ـ عَونُك لِلضَّعيفِ اَفضَلُ مِنَ الصَدَقَة
سخنـى دارم از امـام همام |
|
كـه مفيد است بهر هر طبقه |
دستگيرى ز ناتوان و ضعيف |
|
به يقين، بهتر است از صدقه |
17 ـ المُؤمِن اِذا اَحسَنَ استَبشَرَ وَ اِذا اَساءَ استَغفَرَ
گر ز بخت بد به كس بد كرده اى |
|
هان، مشـو نوميـد از درگاه ربّ |
مـؤمن ار نيكى كنـد شادان شود |
|
ور كند بد، مى كنـد بخشش طلـب |
18 ـ المُسلِمُ الّذى سَلِمَ المُسلِمون مِن لِسانه وَ يَده
شـنو پند فرزند موسـى بن جعفر |
|
امـام بحـق، مـاه بـرج امـامت |
كسـى هسـت مُسلم كه باشند مردم |
|
ز دست و زبانش به امن و سلامت |
19 ـ لَيسَ مِنّا مَن لَم يأمَن جارُهُ بَوائِقَه
به همـسايه نيكى كن اى نيكمرد |
|
كه همـسايه را بر تو حقها بوَد |
از آن كس كه همسايه ايمن نبُود |
|
بـفرمود مـولا: نـه از ما بوَد |
20 ـ التواضُعُ ان تُعطى النّاس مِن نَفسِك ما تُحبّ ان يُعطوك مِثلَه
چنان سـر كن اى دوست با نيك و بد |
|
كه باشـد ز تـو نيك و بد در امـان |
تـواضع چـنان كن به خـلق خـداى |
|
كه خواهـى كنـد خلق با تو چنـان |
21 ـ مِن علاماتِ الفقيهِ الحُكم و العِلم و الصَّمت
بصيـر بـاش به احكـام دين حق كه خداى |
|
از آن فقيه كه دانا به حـكم اوست رضاست |
نشـانـه هـاى فقـاهـت به نزد پـير خرد |
|
قضـاوت بحـق و دانـش و سكوت بجاست |
22 ـ الصَّفح الجميلُ العفوُ مِن غيرِ عِتاب
عفو چون كرده اى خطاب مكن |
|
كار بـى جا و نـاصـواب مكن |
وه چه نيكوسـت، عفـو بى منّت |
|
عفو كـردى اگـر، عتـاب مكن |
23 ـ لايَأبَى الكرامَةَ الاّ الحِمارَ
بشـنـو كـلـام نـغـز فـرزنـد پيمبر |
|
گفتـار او روشـنـگـر شبهاى تار است |
جز مردم احـمـق نتـابـد رخ ز احسان |
|
هر كس كند احسان مردم ردّ، حمار است |
24 ـ السّخى ّ يأكُل مِن طَعامِ الناس لِيأكُلوا مِن طَعامِه
سخـى مى خورد نان ز خوان كسان |
|
كه مردم به رغبت ز خوانش خورند |
بخيــ ل از سـر بخـل نان كسـى |
|
نيـارد خـورد تا كه نانش خورنـد |
25 ـ السّخى ُّ قريبٌ مِن اللهِ، قريبٌ مِن الجنّة، قريبٌ مِن الناسِ
سخـاوتمنـد هرگز نيست تنهـا |
|
كه تنـهايى نصيب ديگران است |
سخـى باشد قريـب رحمت حق |
|
به نزديك بهشت و مردمان است |
26 ـ صديقُ الجاهِلِ فى التَّعَب
به نـادان مكـن دوستى ، چون تـو را |
|
گـدازد ز كـزدار خـود روز و شب |
بگفتـا علــ ى بن موسـى الـرضـا |
|
رفاقـت به نـادان غـم اسـت و تعب |
27 ـ اَفضَلُ العَقلِ معرفَةُ الاِنسانِ بِربّه
ز خـاطر مـبر شـكـر يزدان پـاك |
|
كه شـكـر نعـَم نعمـت افزون كنـد |
بهين دانش اى دوست، آن دانشى است |
|
كه ات رهـبرى سوى بـى چـون كند |
28 ـ مَن رَضى َ باليَسيرِ مِنَ الحَلال خفّت مَؤونتهُ
رضـا بـاش بر داده كردگـار |
|
كـه خشنـودى از حق بوَد بندگى |
اگر شـاد گـردى به اندك حلال |
|
سبـك بـگـذرى از پل زندگـى |
29 ـ مَن رَضى بالقَليل مِن الرِزقِ قُبِلَ منه اليسيرُ مِنَ العمَل
كلامـى شنـو از شهنشاه طـوس |
|
ولـى ّ خـداونـد و سبـط رسـول |
چون بر رزق اندك رضايى ، خداى |
|
كنـد طـاعـت انـدكـت را قبول |
30 ـ الصَّمتُ يَكسبُ المحبّةَ و هو دليلٌ على كُلِّ خيرٍ
ز حسن خموشى و اوصاف آن |
|
چنين گفت شاه خراسان، رضا |
خموشـى به بار آورَد دوستـى |
|
شـود رهگشـاى همه خوبهـا |
31 ـ مَن حاسَبَ نَفسَه رَبِحَ و مَن غَفَلَ عَنها خَسِرَ
تواى كه ديده فرو بسته اى ز كرده خويش |
|
هميشـه زشتـى احـوال ديگران بينـى |
حساب نفس بدانديش كن كه سـود برى |
|
شوى چو غافل از اعمال خود زيان بينى |
32 ـ مَنِ اعتَبَرَ اَبصَرَ وَ مَن اَبصَرَ فَهِمَ و مَن فَهِمَ علِِمَ
امام راسـت كلامـى كه مرد بـاتدبير |
|
هزار نكتـه از آن يك كلام مى خـواند |
كسى كه عبرت گيرد بسـى شـود بينا |
|
كسـى كه بينــ ا گردد بفهمـد و داند |
33 ـ افضَلُ المالِ ما وُقى َ به العِرضُ
توانـگر را بگـو امروز كـن ايثار سيم و زر |
|
كه فردا سيـم و زر در اختيـار ديگـران باشد |
بهين مـال آن بوَد كان موجب حفظ شرف گردد |
|
اگر در راه ديگر صرف شد، حاصل زيان باشد |
34 ـ المُؤمِنُ اِذا غَضِبَ لَم يُخرِجهُ غَضَبُهُ مِن حَقّ
سخنـى بشنـو از امـام غريـب |
|
تا شـود علم و دانشـت افـزون |
مـرد مـؤمن اگر به خشـم شود |
|
نـرود از طريـق حـق بيـرون |
35 ـ المُؤمِنُ اِذا قَدرَ لَم يَأخُذُ اَكثَرَ مِن حَقّه
نكـته اى بشنـو ز فرزند رسـول |
|
آن كه مـردم را امـام و پيشواست |
گـر كه قـدرت دست مؤمن اوفتاد |
|
بيشتر از حـقّ خود هرگز نخواست |
36 ـ النّظَرُ الى ذرّيّةِ محمّدٍ عبادَةٌ
بكـن عادت به كردار بزرگـان |
|
كه نتوان كرد آسان ترك عـادت |
نظر كـردن به فرزنـد پيمبـر |
|
بوَد در پيش مرد حق، عبادت |
37 ـ اِنّما الحِميَةُ مِن الشَّى ءِ الاِقلالُ مِنهُ
شنـو از علـى بن موسى الرضـا |
|
كلامى كه افزاديت عقـل و هـوش |
چو پرهيز خواهـى كنى از خوراك |
|
به كـم خوردن خوردنيهـا بكـوش |
38 ـ لايَعدمُ العُقوبَةَ مَن اَدرَعَ بالبَغى ِ
گو به آن كس كه ظلـم كرد فزون |
|
كـه عقـوبـت نـبـوده نشمـارد |
گـر بخـواهـد زيَـد به آرامـش |
|
كيـفـر روزگـار نــ گــ ذارد |
39 ـ لاتَطلُبوا الهُدى فى غَيرِ القُرآنِ فَتَضِلّوا
بـگـفـتـا رضـا، ماه برج ولايت |
|
هدايـت مجـوييـد از غيـر قـرآن |
بـجـز راه قـرآن مـپـوييد راهى |
|
كـه گـمراهى آخر بوَد حاصـل آن |
40 ـ مِن عَلامةِ ايمانِ المُؤمِنِ، كِتمانُ السِّر و الصَّبرُ فى البأساء و الضرّاء و مُداراة النّاس
از عـلامـات مرد حق باشد |
|
رازدارى و صـبر بر سختى |
با مـدارا بـه مردمان پويـد |
|
راه آزادگـى و خـوشبـختى |
نظم اشعار از على باقرزاده (بقا)