تاريخ مشهد
از پيدايش تا آغاز دوره افشاريه
نويسنده: محمدرضا قصابيان
ناشر: انتشارات انصار، مشهد 1377ش. 335 صفحه
توس، سناباد، نوغان، طابران و مشهد... نامهايى است كه در پژوهش پيرامون تاريخ مشهد با آنها روبرو مى شويم. پيوند اين اماكن با يكديگر و چگونگى برآمدن شهرى بزرگ از دل روستايى كوچك، داستانى است كه رمز و راز آن را تنها در وجود بارگاه منور رضوى مى توان يافت.
نويسنده در اين كتاب، به پشتوانه انبوهى از مآخذ و منابع، به اين تاريخ پرداخته است. او در مقدمه، نگاهى كوتاه به تاريخ خراسان دارد، آن گاه در شش بخش، جغرافياى تاريخى توس و مشهد، تاريخ سياسى توس و تاريخ مشهد را تا پايان دوره صفويه مى كاود. بخش پايانى كتاب كه در سه فصل تنظيم شده، تاريخچه آستان قدس رضوى ، ديگر مزارات مشهد و مشاهير مدفون در مشهد را در بردارد.
با اين كه در سراسر كتاب، همه جا تاريخ مشهد، با تاريخ ابنيه متبركه رضوى بررسى شده است، اختصاص يك فصل در انتهاى كتاب، نشان از اهميتى دارد كه نويسنده براى اين امر قائل است.
گفتنى آن كه اين كتاب نيز مانند بسيارى از ديگر كتب تحقيقى ، خالى از تكرار نيست، و خواننده گاه در بخشهاى مختلف با يك مطلب روبرو مى گردد.
نويسنده نگفته است كه آيا اين نوشته خود را با عرضه مجلدى ديگر از كتاب، ادامه خواهد داد، يا به همين اندازه بسنده مى كند و از دوران صفويه فراتر نمى آيد؟